Yeni Soğuk Savaşın Sıcak Cephesi Himalayalar’da Çin-Hint Çatışması

Çin-Hint sınır gerilimini görevdeyken de takip etmiş olmanın getirdiği kapsamlı birikim, hem emekli bir subay hem de akademisyen olan yazar Dr. Cengiz Topel Mermer’in, konuyu kitapta bütün yönleriyle ele almasına zemin hazırlamış.

Kitap, bölgeyle ilgili Türkiye’de yayımlanan ilk eser olmasının yanında içerdiği 867 atıfla, konuya dair adeta bir bibliyografya özelliği de taşıyor.

15 Haziran 2020 tarihinde Çin askerleri Ladak’taki Galwan Vadisi’nde, ateşli silah veya kesici alet kullanmadan, bir Hint Alayı’nı derdest etmesinden önce, ÇHC’nin Hindistan’a Himalayalar’da “bir ders” vereceğini TASAM için hazırladığı Çin - Hindistan Sınır Sorunu | RAPORU (https://bit.ly/2VAFNaJ) ile dile getiren Dr. Mermer’in öngörüsü haklı çıkmıştı. Silahlar yerine demir çubuk ve sopaların kullanıldığı ve Yazar’ın kavramsallaştırmasıyla adını bulan bu “özgün çatışma”da Çin tarafı, bölgedeki bir Hint Alayı’nı derdest etmişti. Çinliler tarihte ender rastlanacak bir tarzla Hintli Alay Komutanı’nı, kafasını bölgedeki akarsuya sokarak boğmuşlar, Alay Karargâhı ve yakınında konuşlandığı taburda görevli dört üstsubayın da dâhil olduğu on askeri esir alıp götürmüşlerdi.

Yedi bölüm ve 336 sayfadan oluşan kitabın arka kapağında şu cümlelere yer verilmiş:

“Bu çatışma sonrasında taraflar arasında yapılan görüşmelerde krizin sona ermesine neden olacak bir zemin oluşturulamamış ve küresel gelişmelerin de katkısıyla Galwan Vadisi’nde normalleşme ancak Şubat 2021 ortalarında sağlanabilmiştir. Galwan Vadisi’ndeki tartışmalı noktalarda birliklerin çekilmesine rağmen taraflar diğer bölgelerde bir mutabakata varamamış ve karların erimesiyle birlikte her iki ülke ordusu da sınırları tekrar takviye etmiştir.  İki ülke Haziran 2020 çatışmasından sonra medya, vekiller ve müttefikler üzerinden birbirine mesaj vermeye devam ederken sınırlara yönelik iddialarından geri adım atmamıştır. Tarafların klasik söylem, iddia ve stratejik hedeflerinde hiçbir farklılaşma emaresi yoktur; aksine her iki taraf da birbirine karşı iyice bilenmiş durumdadır. Yeni soğuk savaşın sıcak cephesi Himalayalar yine potansiyel bir çatışma alanıdır, bu bölgede yeni bir krizin çıkmasındaki en büyük engel koronavirüs pandemisidir.

İki yükselen ülkenin bölgesel ve küresel rekabeti devam ederken korona virüs pandemisini kontrol altına alarak ekonomisini harekete geçirmeyi başaran ÇHC mevcut şartlar altında öne geçmiş görünmektedir. ÇHC, RF desteğini de arkasına alarak birçok cephede QUAD ittifakına ve Himalayalar’da Hindistan’a meydan okumaya devam etmektedir. Yalnız pandemi sonrasında ÇHC’nin üzerine gelecek dalgaların fırtınaları Batı ve QUAD ittifakı tarafından ekilmeye devam etmektedir. ÇHC ve Hindistan arasındaki sınır sorunu, zemini inşa edilmekte olan soğuk savaşın en sıcak cephesidir ve önümüzdeki süreçte muhtemelen ilk kıvılcım bu kapsamda Himalayalar’da parlayacaktır”.

Kitapta Ön Söz ve Giriş’in ardından birinci bölümde “Tarihi Arka Plan”, ikinci bölümde “İngiliz İmparatorluğu’nun Himalayalar Politikası; Ticaret, Sınır Güvenliği ve Rekabet”, üçüncü bölümde “Çin-Hint Sınır Anlaşmazlığı; Süreklilik, Kriz ve Çatışma”, dördüncü bölümde “Çin-Hint Güvensizliğini Besleyen Faktörler ve Üçüncü Taraflar”, beşinci bölümde “Asya-Pasifik Gelişmelerinin Çin-Hint Gerilimi Üzerine Etkileri”, altıncı bölümde “Çin-Hint Diyalogu ve Çözüm Arayışları” ve yedinci bölümde ise “Tarafların Askerî Güç Projeksiyonu ve Çatışma Riski Analizi” konuları yer alıyor. Kitabın sonunda ise “Sonuçlar” değerlendiriliyor.